domingo, 19 de xaneiro de 2014

Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum Lib. I Cap. II (1.2)

(I)
CAPITVLVM II

Vt Brittaniam primus Romanorum Gaius Iulius adierit.

Verum eadem Brittania Romanis usque ad Gaium Iulium Caesarem inaccessa atque incognita fuit: qui anno ab Vrbe condita sexcentesimo nonagesimo tertio, ante uero incarnationis Dominicae tempus anno sexagesimo, functus gradu consulatus cum Lucio Bibulo, dum contra Germanorum Gallorumque gentes qui Rheno tantum flumine dirimebantur, bellum gereret, uenit ad Morinos, unde in Brittaniam proximus et breuissimus transitus est, et nauibus onerariis atque actuariis circiter octoginta praeparatis, in Brittaniam transuehitur, ubi acerba primum pugna fatigatus, deinde aduersa tempestate correptus, plurimam classis partem, et non paruum numerum militum, equitum uero pene omnem, disperdidit.


Capítulo II
Como Gaio Xulio foi o primeiro romano que chegou a Britania.

Pero a mesma Britania foi inaccesible e descoñecida para os romanos até o tempo de Gaio Xulio César: o cal no ano 693 dende a fundación de Roma, no ano 60 antes da encarnación do Señor, estando a desenvolver o cargo de cónsul con Lucio Bíbulo, mentres estaba a facer a guerra ás nacións dos xermanos e dos galos, que soamente polo río Rin estaban separadas, veu ao territorio dos mórinos, dende onde o traxecto até Britania é moito curto, e despois de preparar oitenta naves de carga e lixeiras, pasa a Britania, onde primeiro acosado con dura loita e despois sorprendido por unha treboada adversa, perdeu a meirande parte da súa frota, non pequeno número de soldados e case a totalidade da cabalaría. 

NB

  • O uso de dum + impf. subxuntivo é unha tendendia no latín tardía (Baños 2009:609).
  • As datas que dá Beda non son correctas (vid. notas na edición de referencia ad locum para as datas correctas e a orixe do erro).

(II) Regressus in Galliam, legiones in hiberna dimisit, ac sexcentas naues utriusque commodi fieri imperauit: quibus iterum in Brittaniam primo uere transuectus, dum ipse in hostem cum exercitu pergit, naues in anchoris stantes, tempestate correptae, uel conlisae inter se, uel in arenis inlisae ac dissolutae sunt: ex quibus quadraginta perierunt, caeterae cum magna difficultate reparatae sunt.

Despois de retornar á Galia, mandou as lexións aos campamentos de inverno, e seiscentas naves de ambos tipos mandou que se fixeran: tras cruzar con estas de novo na primavera a Britania, mentres el mesmo vai co exército contra o inimigo, as naves, que estaban ancoradas, sorprendidas por unha treboada, ou colisionaron entre si, ou ben embarracaron en bancos de area e foron destrozadas: corenta naves naufragaron, as restantes con grande dificultade foron reparadas.

NB:

  • utriusque commodi : Parker traduce "and ordered six hundred ships of each kind to be built". 
(III) Caesaris equitatus primo congressu a Brittanis uictus, ibique Labienus tribunus occisus est: secundo proelio cum magno suorum discrimine uictos Brittanos in fugam uertit: inde ad flumen Tamensim profectus. In huius ulteriore ripa Cassobellauno duce immensa hostium multitudo consederat, ripamque fluminis ac pene totum sub aqua uadum acutissimis sudibus praestruxerat: quarum uestigia sudium ibidem usque hodie uisuntur, et uidetur inspectantibus quod singulae earum ad modum humani femoris grossae, et circumfusae plumbo immobiliter erant in profundum fluminis infixae: quod ubi a Romanis deprehensum ac uitatum est, barbari legionum impetum non ferentes, siluis sese obdidere, unde crebris irruptionibus Romanos grauiter ac saepe lacerabant.
A cabalaría de César foi vencida polos britanos no primeiro choque, e alí o tribuno Labieno foi morto: no segundo combate con grande perigo dos seus venceu e puxo en fuga aos britanos: dende alí partiu cara o río Támesis. Na outra beira deste río unha grande multitude inimiga reunírase baixo o mando do xeneral Casobelauno, e dispuxera tanto a beira do río como case todo o paso baixo a auga con moito afiadas estacas: pódense ver alí até hoxe os restos destas estacas, e vese por parte dos que se paran a mirar que cada unha delas é do grosor dunha perna humana, e rodeadas de chumbo foran cravadas no fondo do río de modo que non se podían mover: cando isto foi entendido e evitado polos romanos, non aturando os bárbaros o ataque das lexións, agacháronse nos montes, dende onde con constantes ataques hostigaban grave e frecuentemente aos romanos.

(IV) Interea Trinouantum firmissima ciuitas cum Androgio duce datis quadraginta obsidibus Caesari sese dedit: quod exemplum secutae urbes aliae complures in foedus Romanorum uenerunt. Iisdem demonstrantibus, Caesar oppidum Cassobellauni inter duas paludes situm, obtentu insuper siluarum munitum, omnibusque rebus confertissimum, tandem graui pugna cepit.

Entre tando a moito poderosa tribo dos Trinovantes, despois de dar corenta reféns xunto co seu xeneral Androxio, entregouse a César: outras moitas tribos seguiron este exemplo e pactaron cos romanos. Obtendo a información destes mesmos, César finalmente puido capturar con grande loita a cidade de Casobelauno, situada entre dous pantanos, protexida por riba pola cobertura das fragas e provista de todo.

(V) Exin Caesar a Brittania reuersus in Galliam, postquam legiones in hiberna misit, repentinis bellorum tumultibus undique circumuentus et conflictatus est.

César, tras retornar de Britania á Galia, despois de que enviou as lexións aos campamentos de inverno, viuse rodeado e acosado por todas partes por repentinas revoltas e guerras.

Ningún comentario:

Publicar un comentario