Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum Lib. I Cap. XIV (1.14)

(1)

CAP. XIV

Vt Brettones fame famosa coacti, barbaros suis e finibus pepulerint; nec mora, frugum copia, luxuria, pestilentia et exterminium gentis secutum sit.

CAP. XIV

De como os bretóns forzados por unha carestía memorable, expulsaron aos bárbaros das súas fronteiras; e sen demora seguiu abundancia de alimentos, exceso, a peste e o exterminio do pobo.

(2) Interea Brettones fames sua praefata magis magisque adficiens, ac famam suae malitiae posteris diuturnam relinquens, multos eorum coegit uictas infestis praedonibus dare manus, alios uero nunquam, quin potius confidentes in Diuinum ubi humanum cessabat auxilium de ipsis montibus speluncis ac saltibus continue rebellabant: et tum primum inimicis qui per multos annos praedas in terra agebant, strages dare coeperunt.

Entre tando a devandita carestía que afectaba máis e máis aos bretóns e que deixa unha fama duradeira do seu dano ás xeracións posteriores, forzou a moitos deles a se entregar aos inimigos que os saqueaban, pero a outros nunca, incluso confiando máis no auxilio divino onde o humano cesaba, dende os mesmos montes, covas e fragas rebelábanse de continuo: e entón por primeira vez empezaron a facer matanzas entre os inimigos que durante moitos anos saqueaban o seu país.

• multos eorum coegit uictas infestis praedonibus dare manus : literalmente a moitos deles forzou a dar as súas mans atadas aos saqueadores hostís.

(3) Reuertuntur ergo impudentes grassatores Hiberni domus, post non longum tempum reuersuri; Picti in extrema parte insulae tunc primum et deinceps quieuerunt, praedas tamen nonnunquam exinde et contritiones de Brettonum gente agere non cessarunt. Cessante autem uastatione hostili, tantis frugum copiis insula quantas nulla retro aetas meminit, affluere coepit:

Así pois retornan os desvergonzados bandidos ás súas casas de Hibernia, para retornaren non despois de moito tempo; os pictos na parte extrema da illa entón por primeira vez e de aí en diante apousaron, sen embargo dende alí non deixaron de facer de cando en vez asaltos e destrucións sobre a nación dos bretóns. Co cese das devastacións inimigas, a illa comezou a ter tanta abundancia de alimentos como ningunha época anterior lembra: 

(4) cum quibus et luxuria crescere, et hanc continuo omnium lues scelerum comitari adcelerauit, crudelitas praecipue, et odium ueritatis amorque mendacii, ita ut siquis eorum mitior, et ueritati aliquatenus propior uideretur, in hunc quasi Brittaniae subuersorem, omnium odia telaque sine respectu contorquerentur.

con estes o exceso comezou a medrar, e a este de continuo unha praga de todo tipo de crimes acompañou, principalmente a crueldade, e o odio á verdade e o amor á mentira, de tal maneira que se algún deles parecese máis remiso e un pouco máis próximo a verdade, contra este, como se fose o causante da ruína de Britania, os odios e os dardos de todos se lanzaban sen consideración.

(5) Et non solum haec saeculares uiri, sed etiam ipse grex Domini eiusque pastores egerunt; ebrietati, animositati, litigio, contentioni, inuidiae, ceterisque huiusmodi facinoribus sua colla, abiecto leui iugo Christi, subdentes.

E non soamente os leigos, senón tamén o propio rabaño do Señor e os seus pastores fixeron estas cousas; á ebriedade, á animosidade, á disputa, ao desprezo, á envexa e aos restantes actos deste tipo sometendo os seus pescozos, unha vez rexeitado o lixeiro xugo de Cristo.

(6) Interea subito corruptae mentis homines acerba pestis corripuit, quae in breui tantum eius multitudinem strauit ut ne sepeliendis quidem mortuis uiui sufficerent: sed ne morte quidem suorum nec timore mortis, hi qui supererant a morte animae qua peccando sternebantur, reuocari poterant: unde non multo post acrior gentem peccatricem ultio diri sceleris secuta est.

Entre tanto de súpeto unha virulenta peste apoderouse dos homes de mente corruta, a cal en pouco tempo acabou cunha multitude tan grande que nin sequera para enterrar aos mortos chegaban os vivos: pero nin sequera pola morte dos seus nin polo temor á morte, estes que sobrevivían da morte da alma, pola que ao pecaren eran afectados, podían ser salvados: por esta razón non moito despois unha vinganza máis terrible deste terrible crime seguiu a esta nación pecadora.

(7) Initum namque est consilium quid agendum, ubi quaerendum esset praesidium ad euitandas uel repellendas tam feras tamque creberrimas gentium aquilonalium inruptiones: placuitque omnibus cum suo rege Vurtigerno ut Saxonum gentem de transmarinis partibus in auxilium uocarent: quod Domini nutu dispositum esse constat, ut ueniret contra improbos malum, sicut euidentius rerum exitus probauit.

Pois considerouse que había que facer, onde había que buscar a axuda para evitar ou repeler tan salvaxes e tan moito constantes ataques dos pobos do norte: e prougo a todos co seu rei Vurtixerno chamar en auxilio á nación dos saxóns dende a outra beira do mar: o cal consta que se decidiu co consentemento do Señor, para que un mal viñese na contra dos malos, como máis claramente probou o resultado das cousas.