Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum Lib. I Cap. III (1.3)

(I)

CAP. III

Vt eamdem secundus Romanorum Claudius adiens, Orcadas etiam insulas Romano adiecerit imperio. Sed et Vespasianus ab eo missus, Vectam quoque insulam Romanis subdiderit.

Cap. III

De como Claudio foi o segundo dos romanos que veu a Britania e tamén incorporou ao imperio as illas Órcadas. Pero Vespasiano, enviado por aquel, someteu tamén a illa de Vecta aos romanos.

NB:

• Órcades, -um : illas Órcadas.
• Vecta : a illa de Wight.

(II) Anno autem ab Vrbe condita septingentesimo nonagesimo octauo Claudius imperator, ab Augusto quartus, cupiens utilem reipublicae ostentare principem, bellum ubique, et uictoriam undecumque quaesiuit. Itaque expeditionem in Brittaniam mouit, quae excitata in tumultum propter non redhibitos transfugas uidebatur.

Pero no ano 798 dende a fundación de Roma o emperador Claudio, o cuarto despois de Augusto, desexando mostrarse un príncipe útil para o estado, buscou unha guerra en todas partes e unha vitoria de calquera lugar. Así pois dispuxo unha expedición contra Britania, que parecía estar en revolta por mor da non devolución dos fuxidos.

(III) Transuectus in insulam est, quam neque ante Iulium Caesarem, neque post eum quisquam adire ausus fuerat, ibique sine ullo proelio ac sanguine intra paucissimos dies plurimam insulae partem in deditionem recepit. Orcadas etiam insulas ultra Brittaniam in oceano positas Romano adiecit imperio, ac sexto quam profectus erat mense Romam rediit, filioque suo Brittanici nomen imposuit.

Cruzou á illa, á que nin antes de Xulio César nin despois del ninguén ousara achegarse, e alí sen combate ningún nin sangue en moi poucos días a meirande parte da illa recebiu en sumisión. Tamén engadiu ao imperio romano as illas Órcadas, situadas alén de Britania no océano, e seis meses despois de que partira retornou a Roma, e alí puxo a seu fillo o nome de Británico.

NB:

• sexto mense quam : nótese o uso de quam con numerais ordinais en expresións temporais.

(IV) Hoc autem bellum quarto imperii sui anno compleuit, qui est annus ab incarnatione Domini quadragesimus sextus: quo etiam anno fames grauissima per Syriam facta est, quae in Actibus Apostolorum per prophetam Agabum praedicta esse memoratur.

Así pois levou a cabo esta guerra no cuarto ano do seu imperio, que é o ano corenta e seis dende a encarnación do Señor: tamén neste ano unha terrible fame houbo en Siria, que, se lembra nos Feitos dos Apóstolos, fora predita polo profeta Ágabo.

(V) Ab eodem Claudio Vespasianus, qui post Neronem imperauit, in Brittaniam missus, etiam Vectam insulam Brittaniae proximam a meridie, Romanorum ditioni subiugauit; quae habet ab oriente in occasum triginta circiter milia passuum, ab austro in boream duodecim, in orientalibus suis partibus mari sex milium, in occidentalibus trium a meridiano Brittaniae litore distans.

Vespasiano, que foi emperador despois de Nerón, foi enviado por este mesmo Claudio a Britania, e tamén a illa de Vecta, unha illa próxima ao sur de Britania, someteu ao poder dos romanos. Esta illa ten de leste a oeste ao redor de trinta millas, de sur a norte doce, nas súa parte oriental dista do costa meridional de Britania seis millas, na occidental tres.

NB:

• Texto estupendo para aprender aos/ás alumnos/as como se fan as descricións xeográficas en latín atendendo aos puntos cardinais. 

(VI) Succedens autem Claudio in imperium Nero, nihil omnino in re militari ausus est. Vnde inter alia Romani regni detrimenta innumera Brittaniam pene amisit: nam duo sub eo nobilissima oppida illic capta atque subuersa sunt.

Pero Nerón, que sucedeu a Claudio no trono imperial, non intentou nada no eido militar. Polo que, entre outros innumerables males do imperio romano, case perdeu Britania: pois baixo o seu goberno dúas cidades moito importantes foron tomadas e arrasadas.